Zasady nabywania działki po zmarłym reguluje art. 38 ustawy o ROD, który rozróżnia trzy sytuacje tj.
1)    nabycie prawa po zmarłym, który posiadał małżonka,
2)    nabycie prawa po zmarłym, który posiadał małżonka, ale małżonek nie był zainteresowanym nabyciem prawa do działki albo złożył spóźniony wniosek,
3)    nabycie prawa po zmarłym, który małżonka nie posiadał (był wdowcem albo kawalerem).

W pierwszej sytuacji, w razie śmierci działkowca, który posiadał małżonka, prawo do działki, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi.  Jeżeli małżonek nie posiadał prawa do działki, może w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci małżonka złożyć oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny wynikający z tego prawa, pod rygorem wygaśnięcia prawa do działki.

W drugiej sytuacji, z chwilą wygaśnięcia prawa do działki w następstwie niedokonania ww. czynności przez małżonka, roszczenie o ustanowienie prawa do działki po zmarłym przysługuje innym osobom bliskim. Roszczenie to wygasa w terminie 3 miesięcy od dnia powstania (czyli w terminie 9 miesięcy od dnia śmierci działkowca). Ustanowienie prawa do działki nie może nastąpić przed upływem terminu wygaśnięcia roszczenia. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, o ustanowieniu prawa do działki rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy uprawniona osoba bliska korzystała z działki ze zmarłym.

Natomiast w trzeciej sytuacji, w razie śmierci działkowca niepozostającego w związku małżeńskim, roszczenie o ustanowienie prawa do działki po zmarłym od razu przysługuje osobom bliskim. Roszczenie to wygasa w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci działkowca. Ustanowienie prawa do działki nie może nastąpić przed upływem terminu wygaśnięcia roszczenia. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, o ustanowieniu prawa do działki rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy uprawniona osoba bliska korzystała z działki ze zmarłym. Ww. przepisy mają charakter szczególny wobec przepisów dotyczących rozporządzania majątkiem na wypadek śmierci. Oznacza to, że zapisanie działki po śmierci w testamencie, czy też innym dokumencie, będzie bezskuteczne i nie wywoła skutków prawnych.

MAP